Οι τροφικές αντιδράσεις αποτελούν ένα από τα πιο σύνθετα και συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ένας αλλεργιολόγος. Μέχρι και το 25% του πληθυσμού περιγράφουν κάποιου είδους αντίδραση μετά από την κατανάλωση τροφίμων. Οι περισσότερες από αυτές τις αντιδράσεις, ωστόσο, δεν είναι πραγματικά αλλεργικές αλλά μπορεί να αποτελούν συνέπεια δυσανεξίας σε κάποιο συστατικό, τοξικής αντίδρασης ή ακόμα και αποστροφής χωρίς οργανικό λόγο (ψυχολογική αντίδραση). Οι πραγματικές αλλεργίες διεθνώς φαίνεται ότι αφορούν στο 1-4% του γενικού πληθυσμού, ενώ στα παιδιά το ποσοστό φθάνει στο 8% (αν όμως έχουν ατοπική δερματίτιδα μπορεί να είναι μέχρι και 25%). Η εμπειρία του ιατρού από τη συμμετοχή του στην Πανευρωπαϊκή μελέτη καθορισμού της συχνότητας των τροφικών αλλεργιών στα παιδιά (μελέτη Europreval) είναι ότι στην Ελλάδα τα πραγματικά ποσοστά είναι ακόμα χαμηλότερα κάτι που έχει ως συνέπεια πολλές φορές να ακολουθούνται αναίτια δίαιτες αποκλεισμού τροφίμων. Σε κάθε περίπτωση πάντως, εξαιτίας της πιθανότητας σοβαρών αντιδράσεων η τροφική αλλεργία αποτελεί ένα σημαντικότατο πρόβλημα δημόσιας υγείας με σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του ασθενούς και της οικογένειάς του.
Οι πραγματικές αλλεργικές τροφικές νόσοι χωρίζονται σε τρεις κύριες κατηγορίες:
1. Τις άμεσες αντιδράσεις κατά τις οποίες παρατηρείται αντίδραση αμέσως μετά την κατανάλωση του τροφίμου,
2. Τις καθυστερημένες αντιδράσεις κατά τις οποίες η αντίδραση ακολουθεί κατά αρκετές ώρες ή και ημέρες την κατανάλωση του τροφίμου, και
3. Τις ηωσινοφιλικές νόσους του γαστρεντερικού (ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα και ηωσινοφιλική γαστρεντερίτιδα).
Αυτές οι τρεις κατηγορίες χαρακτηρίζονται από ουσιωδώς διαφορετικό μηχανισμό, έχουν διαφορετική διαγνωστική προσέγγιση, διαφορετική πρόγνωση και διαφορετική αντιμετώπιση.
Άμεσες αντιδράσεις
Καθυστερημένες αντιδράσεις
Ηωσινοφιλικές νόσοι