Ο παιδιατρικός πληθυσμός έχει ιδιαίτερη, πολύ μεγάλη σημασία για τους αλλεργιολόγους. Τα παιδιά δεν είναι απλώς μικρότεροι ενήλικες. Χρειάζονται τροποποίηση και του φαρμακολογικού ρεπερτορίου και των δοσολογικών σχημάτων. Οι εξετάσεις δεν είναι πάντα εφικτές και ερμηνεύονται υπό διαφορετικό πρίσμα. Το ανοσοποιητικό, το υπεύθυνο για τις αλλεργίες σύστημα, είναι πιο «ευέλικτο» και επομένως η πρόγνωση των διαφόρων νόσων διαφέρει σε σχέση με τους ενήλικες. Κυρίως όμως, η παιδική ηλικία χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερες κλινικές εκδηλώσεις και ξεχωριστές οντότητες που δεν απαντώνται σε μεγαλύτερες ηλικίες.

 

Οι συχνότερες ειδικές αλλεργικές νόσοι της βρεφικής ηλικίας, σε ηλικίες δηλαδή μικρότερες του ενός έτους, είναι η ατοπική δερματίτιδα και η αλλεργική πρωκτοκολίτιδα.

 

Η ατοπική δερματίτιδα εμφανίζεται ακόμα και από το δεύτερο μήνα ζωής και χαρακτηρίζεται από ξηροδερμία, ερυθρότητα στα μάγουλα, πίσω από τα αυτιά, τον αυχένα και τις εσωτερικές επιφάνειες των αγκώνων και κυρίως από έντονο κνησμό. Αν μείνει χωρίς ορθή αντιμετώπιση (που συνοπτικά αποτελείται από καθημερινή δερμοκαλλυντική περιποίηση και αντιφλεγμονώδη αγωγή κατά τις εξάρσεις της) μπορεί να δημιουργηθούν κρούστες, ορορροή, λειχηνοποίηση/ σκλήρυνση του δέρματος, καθώς και μικροβιακές επιμολύνσεις. Η έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπισή της βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών. Κυρίως όμως μειώνει τις πιθανότητες ανάπτυξης άλλων αλλεργικών νοσημάτων στο μέλλον λόγω ανακοπής της λεγόμενης «ατοπικής πορείας» κατά την οποία η ατοπική δερματίτιδα ακολουθείται από τροφική και αυτή με τη σειρά της από αναπνευστική αλλεργία.

 

Η αλλεργική πρωκτοκολίτιδα εμφανίζεται συνήθως κατά την εισαγωγή του αγελαδινού γάλακτος στη διατροφή του βρέφους ή ακόμα και κατά το θηλασμό. Οι γονείς παρατηρούν βλέννη και αίμα κατά τις κενώσεις χωρίς να επηρεάζεται κατά οποιονδήποτε τρόπο η ανάπτυξη του παιδιού και χωρίς να υπάρχουν άλλα συμπτώματα. Χρειάζεται αλλαγή στη σίτιση με υποαλλεργιογονικά γάλατα ή ακόμα και διακοπή της κατανάλωσης γαλακτοκομικών από τη θηλάζουσα μητέρα. Πρόκειται για ιδιαίτερα καλοήθη νόσο καθώς στα πρώτα γενέθλια η μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών ανέχονται χωρίς πρόβλημα το γάλα αγελάδας.  Απαραίτητο είναι να προηγείται αλλεργιολογικός έλεγχος.

 

Κατά την εισαγωγή στη δίαιτα του βρέφους των στερεών τροφών μπορεί να εμφανιστούν άμεσου τύπου τροφικές αλλεργικές αντιδράσεις. Αυτές μπορεί να είναι απλές δερματικές καντήλες (κνίδωση) μπορεί όμως να περιλαμβάνουν και συμπτώματα από άλλα συστήματα (π.χ. βήχα ή δύσπνοια, εμέτους, ζάλη ή λιποθυμία) οπότε προκύπτει η δυνητικά επικίνδυνη για τη ζωή αναφυλαξία. Τα τρόφιμα που κυρίως προκαλούν τέτοιες αντιδράσεις είναι και πάλι το γάλα αγελάδας (εντελώς διαφορετική περίπτωση ωστόσο από αυτήν της πρωκτοκολίτιδας), το αυγό, τα σιτηρά, τα ψάρια, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί. Με τη βοήθεια του αλλεργιολόγου (και σίγουρα αρκετή υπομονή…) οι περισσότερες από αυτές τις τροφές μετά από λίγα χρόνια τελικά μπορούν να καταναλωθούν. Περισσότερα σχετικά με τα τροφικά αλλεργιογόνα θα βρείτε εδώ.

 

Η ηλικία δύο με τεσσάρων ετών κυριαρχείται από το μεταλοιμώδες άσθμα. Πρόκειται για μια υποκατηγορία του άσθματος η οποία ουσιαστικά περιλαμβάνει τα συμπτώματα βήχα, συριγμού (γατάκια) ή και δύσπνοιας που ακολουθούν τις ιογενείς λοιμώξεις. Σε αυτές τις ηλικίες τα παιδιά κατά κανόνα πηγαίνουν για πρώτη φορά σε παιδικό σταθμό και έρχονται αντιμέτωπα με πολλούς ιούς και άλλους λοιμώδεις παράγοντες. Τα συγκεκριμένα συμπτώματα με την πάροδο των ετών σταδιακά υποχωρούν, για να μηδενιστούν σε μεγαλύτερες ηλικίες. Εξαίρεση αποτελούν τα παιδιά με ατοπική προδιάθεση, εκείνα δηλαδή που λόγω οικογενειακού ιστορικού ή ατοπικής δερματίτιδας (βλέπε ατοπική πορεία που προαναφέρθηκε) είναι ευαισθητοποιημένα σε αλλεργιογόνα και τα οποία έχουν αυξημένη πιθανότητα γύρω στην προεφηβική ηλικία να παρουσιάσουν πλέον, όχι μεταλοιμώδες αλλά, αλλεργικό άσθμα.

 

Προπομπός του αλλεργικού άσθματος είναι η αλλεργική ρινίτιδα που εμφανίζεται γύρω στα 4-7 έτη. Τότε η ευαισθητοποίηση σε αλλεργιογόνα της ατμόσφαιρας αρχίζει να προκαλεί καταρροή, φτερνίσματα, φαγούρα στη μύτη και τα μάτια και μπούκωμα. Η ρινίτιδα αυτή πολλές φορές είναι υπεύθυνη για συμπτώματα από τους πνεύμονες όπως βήχας κατά την άσκηση, το γέλιο ή το κλάμα, την έκθεση σε έντονα αρώματα ή σκόνη κ.λπ. Αυτό καταδεικνύει τη σημασία που έχει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα και σωστά η οποιαδήποτε ρινιτιδική συμπτωματολογία με φαρμακευτική αγωγή και κυρίως ανοσοθεραπεία.

 

Ο ιατρός μπορεί να επέμβει σε διάφορες χρονικές στιγμές στη ζωή του ατοπικού παιδιού προκειμένου να το εκτρέψει από αυτό που φαίνεται ως προδιαγεγραμένη αλλεργική πορεία. Τα τελευταία χρόνια, αυτό γίνεται ολοένα και πιο κατανοητό στην επιστημονική κοινότητα η οποία επιφορτίζεται πλέον με το καθήκον της ενημέρωσης της κοινωνίας.

 

Dr. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΣΙΑΣ MD, PhD
Ηρώδου Αττικού 1, Πλατεία Δούρου
Χαλάνδρι | Τηλ: 210 6818110
Καλαβρύτων 29,
Τρίπολη | Τηλ: 2710 239079
Αλλεργιολόγος Παίδων & Ενηλίκων
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Διπλωματούχος Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αλλεργιολογίας
& Κλινικής Ανοσολογίας [EAACI]
Επιστημονικός Συνεργάτης Νοσοκομείου
Παίδων "Π. & Α. Κυριακού"
Εξωτερικός Συνεργάτης Ιδιωτικής
Κλινικής "Μητέρα"
mail: info@mitsias-allergy.gr